وقتی مطمئن باشیم که کودکان به اطلاعات قابل اعتماد دسترسی دارند، در واقع به آنها کمک کردهایم که: ۱- نگاه متعادلی نسبت به دنیای پیرامون خود داشته باشند.۲- در مورد موضوعاتی که به آنها علاقه و دغدغه دارند، گفتگوهای آگاهانهای داشته باشند.۳- دیدگاه واقع بینانهای نسبت به بخشهای مختلف جامعه پیدا کنند.۴- در دنیای آنلاین، با در نظر گرفتن دیدگاههای دیگران، خود را معرفی کنند.
"سواد دیجیتالی-انتقادی" آنها را بهبود بخشید اینترنت پتانسیل بسیار زیادی برای تغییر جهان به سوی بهتر شدن دارد و فرزندان دیجیتالی ما، همان نسلی خواهند بود که این تغییرات را هدایت می‌کنند. معلمان گزارش می‌دهند که دانش‌آموزان‌شان در مورد مشکلات ایجاد ناشی از اطلاعات نادرست آگاه‌ترند از آنچه که ما به آنها آموزش می‌دهیم. آنها چیزی درونشان شکل گرفته که کارشناسان آن را سواد دیجیتالی-انتقادی می نامند.سواد دیجیتالی-انتقادی به این معنی است که انسان مراقب مطالب آنلاینی که می‌خواند، به اشتراک می‌گذارد و یا می‌نویسد، باشد. راه های مختلفی برای بهبود سواد دیجیتالی-انتقادی وجود دارد.
آنها را تشویق کنید تا چیزهای آنلاینی که می‌بینند را به چالش بکشند به دلیل وجود اخبار جعلی، فرزندان‌مان تا حدودی از عدم اعتماد به نفس در به چالش کشیدن صحت اطلاعات رنج می‌برند. به جای این‌که به آنها بگویید چیزی که خوانده‌اند درست یا نادرست است، آنها را تشویق کنید تا خودشان صحت آن را بررسی کنند، اگر هم بلد نیستند، صحت سنجی را به آنها بیاموزید.شبکه‌های اجتماعی نوع جدیدی از "سواد دیجیتال" را ایجاد کرده اند. سواد دیجیتال فقط خواندن محتوا به صورت آنلاین نیست، بلکه به اشتراک گذاری، بحث و تبادل نظر و ارسال محتوا توسط خودتان است. این «فرهنگ مشارکتی» چیزی است که ما به عنوان والدین می‌توانیم برای مدیریت تأثیر اطلاعات نادرست از آن استفاده کنیم.به صورت کلی، به جای تلاش برای جلوگیری از آنلاین شدن فرزندان‌تان، آنها را تشویق کنید تا شهروندان دیجیتال خوبی باشند، اخبار جعلی را شناسایی و گزارش کنند، در جوامع آنلاین خود عملکرد مثبتی داشته باشند و خودشان تولید کننده محتوای باکیفیت باشند.
ارتقاء تفکر انتقادی برای تشخیص دادن اخبار جعلی روزانه به صورتی فزاینده، کسانی که «اخبار جعلی» و «اطلاعات نادرست» را تولید می‌کنند بیشتر و بیشتر می‌شوند و در نتیجه تشخیص آن را دشوارتر می کنند. گاهی حتی بنگاه‌های خبری معتبر نیز گزارش‌هایی را بر اساس اطلاعات نادرستی که از طریق شبکه‌های اجتماعی جمع‌آوری‌شده یا از یک پست جعلی سرچشمه می‌گیرد، منتشر می‌کنند (نمونه‌ای از این مورد، چالش نهنگ آبی است). در حالی که دسترسی به اطلاعات حیاتی است، افزایش اخبار جعلی در دنیای دیجیتال، به ویژه در مورد همه‌گیری کرونا (کووید-19)، کمک به کودکان و نوجوانان را ضروری‌تر کرده است تا تفکر انتقادی خود را توسعه دهند و در نتیجه، تفاوت بین واقعیت و جعلیات را تشخیص دهند. بر اساس تحقیقات، تنها ۲ درصد از کودکان و نوجوانان در بریتانیا، مهارت‌هایی نظیر تفکر انتقادی را که برای تشخیص واقعی یا جعلی بودن یک خبر مورد نیاز است را در اختیار دارند.
تیترها اغلب گمراه کننده هستند، بنابراین مطمئن شوید که کل داستان را خوانده‌اید.
این روزها هر کسی می تواند خود را به عنوان یک منبع خبری معرفی کند، اما بررسی آنلاین این موضوع، واقعا کار غیر ممکنی نیست. به علاوه سایت های متعددی به زبان انگلیسی برای بررسی واقعی بودن اخبار وجود دارد، مانند Fullfact.org و Snopes.com
در اینجا چند سؤال وجود دارد که کودکان و نوجوانان می توانند برای تشخیص واقعی یا جعلی بودن چیزی از خود بپرسند:
چه کسی آن را نوشته؟
می‌توانید نویسنده را در صفحه بررسی کنید یا به صفحه‌های درباره ما یا تماس با ما بروید و سپس اطلاعات آن شخص یا سایت را گوگل کنید تا اطلاعات بیش‌تری از آنها به دست بیاورید.
برای چه کسی نوشته شده؟
چنین چیزی می‌تواند به شما ایده بهتری بدهد که اهداف واقعی نویسنده از به اشتراک گذاری چنین مطلبی چه بوده است، مثلا یک شوخی ساده بوده یا بخشی از یک خبر رسمی.
آیا این یک محتوای تبلیغاتی است یا خبری؟
گاهی اوقات سایت‌های خبری و حتی خبرگزاری‌های معتبر، اقدام به انتشار رپورتاژ آگهی می‌کنند، یعنی برای تبلیغ یک شرکت یا یک محصول، یک گزارش خبری تنظیم می‌کنند و آن را لا به لای اخبار خود منتشر می‌کنند.
گاهی اوقات نیز در لا به لای یک خبر واقعی، بنرهای تبلیغاتی مرتبط قرار می‌دهند که در نگاه اول شاید از خود خبر قابل تشخیص نباشد.
آیا دیدگاه خاصی را ترویج می کند؟
گاهی اوقات اگر با باورهایی که در محتوا تبلیغ می‌شود موافق باشیم، باور کردن بقیه موارد آسان‌تر شود، بنابراین مهم است که حتی اگر با کلیت مطلب موافق باشیم، باقی موارد را به راحتی قبول نکنیم.
آیا باعث می‌شود احساساتی شوید؟ (عصبانی، خوشحال، غمگین)
اخبار جعلی اغلب برای ایجاد واکنش عاطفی در افراد نوشته می‌شوند، زیرا این امر باعث می‌شود آنها بیشتر با آن درگیر شوند یا آن را به اشتراک بگذارند.
آیا می‌توانید آن را در یک سایت معتبر پیدا کنید؟
این محتوی را گوگل کنید تا منابع مورد اعتماد دیگری را که در مورد آن خبر منتشر کرده‌اند، بیابید تا مطمئن شوید.
به چه سایت های دیگری لینک می‌دهد؟
سایت های خبری جعلی اغلب شما را به سایت‌های اسپم یا سایت های نامربوط لینک می‌دهند و هدایت می‌کنند.
آیا اشتباه تایپی یا اشتباه دیگری در محتوا وجود دارد؟
اغلب می‌بینید که سایت‌های خبری جعلی حاوی اشتباهات تایپی و دستور زبانی زیادی در عنوان یا آدرس URL هستند.
تاریخ انتشار خبر را بررسی کنید.
برخی از مطالب از اساس جعلی نیستند، اما آنچه که شما می‌بینید، نسخه تحریف‌شده‌ای از رویداد واقعی است. بنابراین بررسی تاریخ می‌تواند به شما در تشخیص واقعی یا جعلی بودن آنچه گفته می‌شود، کمک کند.
اگر همه چیز خیلی خوب به نظر می‌رسد، باز هم بهتر است به سرعت آن را به اشتراک نگذارید. بارها پیش آمده که حتی برخی خبرگزاری‌ها و خبرنگاران خبره نیز در تشخیص مطلب اشتباه می‌کنند. خصوصا با پیشرفت تکنولوژی‌هایی نظیر دیپ فیک، باید بیش‌از پیش مراقب بود که راوی دست اول مطالب و اخبار فیک نباشیم.
گفت‌وگوهای منظم داشته باشید به طور منظم کارهایی که فرزندان‌تان به صورت آنلاین انجام می‌دهند را بررسی کنید تا درک خوبی از سایت‌ها، کانال‌ها و اکانت‌هایی که به طور روتین توسط آنها استفاده می‌شود، داشته باشید (این می‌تواند نقطه شروع خوبی برای فهمیدن محتوایی باشد که آنها ممکن است در معرض آنها قرار گرفته باشند). خانه خود را تبدیل به یک شبکه اجتماعی کوچک کنید که در آن دور هم جمع می‌شوید و درباره آنچه در جهان می‌گذرد گپ می‌زنید. چیزهای ساده می‌تواند کمک کننده باشد، مثل بحث در مورد تفاوت بین "حقیقت یک موضوع" و "نظر من در مورد آن". چنین چیزهایی حتی برای حل و فصل دعوای بین فرزندان‌تان هم موثر است. نمونه‌هایی از اخبار جعلی که خودتان با آنها برخورد داشته‌اید را برجسته کنید تا فرزندتان بداند که باید به چه مواردی توجه کند، مانند سایت‌های خبری جعلی یا تبلیغات گمراه کننده. از آنها در مورد انواع داستان‌هایی که به صورت آنلاین دیده‌اند یا به اشتراک گذاشته‌اند، سوال کنید، و این‌که آیا تا به حال کمی وقت گذاشته‌اند تا درباره واقعی بودن یا نبودن آنها فکر و بررسی کنند. برای بچه‌های کوچک‌تر، ممکن است ایده خوبی باشد که در مورد نحوه ایجاد اطلاعات آنلاین و اهداف پشت پرده سازندگان آنها صحبت کنند، برای مثال کسب درآمد، مشهور شدن یا جلب علاقه مردم به آنها. برای بچه‌های بزرگ‌تر، مهم است که تأکید کنیم که ما انسان‌ها، معمولا به چیزهایی که با آنها موافقیم بیشتر اعتماد می‌کنیم تا چیزهایی که قبول نداریم. بنابراین حتی اگر مطلبی را به صورت آنلاین می‌خوانیم که با آن موافق نیستیم، مهم است که یک قدم به عقب برداریم و واقعیت‌ها را در نظر بگیریم. به این واقعیت اشاره کنید که برخی از پلتفرم‌ها و شبکه‌های اجتماعی، محتوا را بر اساس آنچه ما دوست داریم و به اشتراک می‌گذاریم پیشنهاد می‌کنند، بنابراین شما می‌توانید فقط محتوای مشابه را ببینید. برای مقابله با این امر، مهم است که جوانان را تشویق کنیم تا منابع خود را از مکان‌های مختلف دریافت کنند تا بتوانند طیف وسیعی از دیدگاه ها را در مورد یک موضوع خاص ببینند.
خیر! علاوه بر انجام مراحل بالا، نکات زیر را همواره در نظر بگیرید:
تمامی ابزارها، در عین اثربخشی و هوشمند بودن، نمیتوانند پوشش کاملی ایجاد کنند. مطمئنترین گزینه نظارت با چشمان‌تان است!
بخش منابع و راهنماها دربردارنده اطلاعات مفید و کارشناسی است که در کنار تنظیمات کنترلی، بسیار مفید و اثر بخش است.
سیستمهای عامل دائما در حال به روز رسانی هستند. همواره تنظیمات کنترلی خود را با فانوس به روز کنید.
